Benim
huysuz arkadaşım bu sabah gene uğradı. Böylece bu haftanın
“mükemmel!” geçeceği belli oldu.
Daha
gelir gelmez “ne o, millete kazık atıyormuşsun?” diyerek
konuya girdi.
“Haydaaa..
O nerden çıktı şimdi?” diyerek şaşırdım. Bir yandan da “ne
yumurtlayacak bakalım” diye meraklandım.
“Millete
taş parası ödettiriyormuşun?”
“Ben
mi?” diye hayretle sordum.
“Yahu
ben başkanlıktan ayrılalı kaç yıl oldu?. Acaba paralel belediye
mi kurdum?”
“Onu
bunu bilmem. Millete yol parası, taş parası, kaldırım parası
diye belediye borç çıkarıyormuş. Ne olduğunu soranlara da “Bu
size Hayri'nin kazığı” diyormuş”
“O
zaman paraları bana getirsinler. Madem ben kazık attım.
Paraları da ben toplayayım” diyerek dalga geçmeye çalıştım.
Paraları da ben toplayayım” diyerek dalga geçmeye çalıştım.
Ama
bizimki benden daha baskın
“Pişmiş
kelle gibi sırıtma. Ciddi söylüyorum. Senin yüzünden biriyle
kavga ediyordum”
“Yahu
saaç saçmalama. En çok taşı ben döşedim, en çok yolu ben
yaptım diye övünüyorlardı ya. Sevap onlara , günah bana mı?”
“Onu
bunu bilmem. Resim mesim koyacağına otur bunları yaz. Belki bir
işe yararsın” dedi ve gitti.
Evet
yazmak farz oldu.
***
26.05.1981
tarihinde yürürlüğe giren 2464 sayılı “Belediye Gelirleri
Kanunu” bu işin başlangıcıdır.
Bu
kanunda belediye hizmetlerinin giderlerine vatandaşların katılması
amaçlanmış ve kurallar konmuştur.
Belediyenin
yaptığı üç hizmet türüne vatandaş katkısı istenmiştir.
86.
madde “Yol harcamalarına katılma payı”
87.
madde “Kanalizasyon harcamalarına katılma payı”
88.
madde “Su tesisleri harcamalarına katılma payı” nı anlatır.
Konumuz
“yol harcamaları” olduğu için oradan başlayacağız.
Resmi
gazete gibi yazmamak ve daha kolay anlaşılması için soru – cevap
şeklinde yazacağım.
*
Yol harcamasına katılma payı ne zaman söz konusu olur?
-Yeni
yol açılması,
mevcut
yolların yüzde 40 oranında veya daha fazla genişletilmesi;
kaldırımsız
ve bakımsız bulunan yolların, kaldırım veya parke kaldırım
haline getirilmesi veya asfalt yapılması,
kaldırım
veya şose halindeki yolların da parke, beton veya asfalta
çevrilmesi;
mevcut
kaldırım veya parkelerin sökülüp yeniden düzenlenmesi,
halinde
“harcamalara katılım payı” süreci başlar.
Burada
bir not düşmeliyiz. Yol genişliği 15 metreden fazla ise , 15 m
nin üzerindeki masraflar için “katılma payı” söz konusu
olamaz.
Örneğin
yol 26 metre ise, 11 metrelik kısmın gideri “katılım payında”
hesap edilmez.
*
Yol harcamalarına katılma payını kimler ödeyecektir.
-
bu
yolların iki tarafında bulunan veya başka bir yola çıkışı
olmaması dolayısıyla bu yoldan yararlanan gayrimenkullerin
sahiplerinden Yol Harcamalarına Katılma Payı alınır.
*
“Sahip” derken ne kastediliyor?
-Sahip
deyimi; gayrimenkulün malikini, varsa intifa hakkı sahibini veya
tahsisli olduğu kamu kurum ve kuruluşunu, bunlar yoksa gayrimenkulü
sahibi gibi kullananları ifade eder
*
Okullar katılım payından muaf mıdır?
-
Hayır. Sadece okullar değil, resmi devlet binaları da bu “katılım
payını” ödemek zorundadır. Yanlızca “ibadethaneler” den
alınmaz.
*
Bir evin iki sokağa birden cephesi varsa?
-İki
ve daha fazla yol kenarında bulunan gayrimenkuller için asıl
cepheyi teşkil eden yoldan düşen pay tam, diğer yollara ait pay
ise yarım olarak hesaplanır.
*
Bu paralar ne zaman tahakkuk ettirilir?
-
Harcamalara katılma paylarının tahakkuku, işler hangi ihale usulü
ile yapılmış olursa olsun, hizmetin tamamlanarak halkın
istifadesine sunulmuş olmasından sonra yapılır.
Hizmete
sunma deyimi yolun idare tarafından “geçici kabul” u yapıldığı
zamandır.
*
Harcamaların tümü nasıl hesaplanır?
-
Yol için yapılan “kamulaştırma” gideri varsa bu hesaba
katılmaz. Bunun gibi Özel
Devlet yardımları, karşılıksız fon tahsisleri, bu işler için
yapılacak bağış ve yardımlar toplam giderler tutarından
indirilir.
Örnek
bir yol için 50.000 TL harcanmış olsun. Bunun 15.000 lirası
kamulaştırma parası, 5.000 TL sı devlet yardımı, 3.000 TL da
bağış ve yardım olsun. Bu durumda “katılma payı” hesabında
temel alınacak değer 15+5+3=23; 50-23= 27.000 TL sıdır.
Buraya
da bir not düşelim. Ortaya çıkan rakam, Bayındırlık
ve İskân Bakanlığı ile İller Bankası tarafından tespit edilen
ve yayınlanan rayiç ve birim fiyatlara göre hesaplanan tutarları
aşamaz. Yani hesapladığımız 23.000 TL değeri
toplam metrekaraye böldüğümüzde çıkan metrekare fiyatı,
bayındırlık metrekare birim fiyatlarından yüksek olmamalı.
Olursa bayındırlık fiyatları temel alınır.
* “Katılım
payları” nasıl hesaplanır?
- Katılma payına
konu olan miktar, harcanan toplam giderdir. Bizim örneğimizde
23.000 TL sı toplam gider vardı. Bu durumda 23000 TL
üzerinden katılma payı hesaplanacaktır.
Sokağımızdaki
binaların vergi değeri toplamı (düz hesap olsun diye) 2300.000 TL
olsun.
23000/2300000= 0.01
Katılım payı oranıdır. Bu oran hesaplandıktan sonra sokaktaki
evlerin tek tek değerleri bu bulduğumuz oranla çarpılıur.
Sonuçta yukarıdaki
tablo çıkar. Fakat burada dikkat etmemiz gereken bir şey daha var.
Katılma payı, evin
vergi değerinin %2 sinden fazla olamaz Bizim örneğimizde böyle
bir sonuç yok. Ama eğer şahsın evinin vergi değerinin %2 si 500
TL sı ise, bu şahsa çıkacak katılma payı 500 TL sını
kesinlikle geçemez. Fazla bir rakam çıksa bile istenecek miktar
500 TL sıdır.
Yine bir konu daha
var. Harcamalara
Katılma Payının hesaplanmasında, gayrimenkulün vergi değerinde
tahakkuktan sonra meydana gelen değişiklikler dikkate
alınmaz
*Katılım payları
nasıl tebliğ edilir.
- Hesaplanan
paylar, mükelleflerin soyadları, adları, adresleri ve kendilerine
isabet eden pay miktarını gösteren ve mahiyetlerine göre mahalle,
cadde ve sokak itibariyle düzenlenecek tahakkuk cetvellerinin bir ay
süre ile belediye ilan yerlerine asılması suretiyle ilan olunur.
Konuya
yarın da devam edeceğiz.