Sanayi
kuruluşlarının ülkemizin belkemiği haline geldiği günümüzde
Mustafakemalpaşa OSB'nin yeterince gelişemediğini görüyoruz. Siz
OSB'nin kuruluş döneminde aktif olarak yönetiminde yer aldınız.
Bize öncelikle kendinizden bahseder misiniz?
Ben OSB'nin
kuruluşunda yer almadım. 1999 yılında Belediye Başkanı
seçildim. OSB de bulunan % 10 oranındaki Belediye hisselerini
temsilen OSB yönetim kurulunda yer aldım. 1999-2009 yılları
arasında görev yaptım.
Mustafakemalpaşa'da
OSB'nin kuruluşundan itibaren bir çok sorun yaşadığını
biliyoruz. OSB'nin kuruluş, gelişme süreci ve şu andaki durumu
hakkında bilgi verir misiniz? (rakamsal veriler, kaç işletme faal,
iş hacmi, istihdam, ihracat, ulaşım ağı, altaypı v.b ... varsa
alalım)
Bizler her ne kadar
yönetim kurulu üyesi olarak görev yapıyorsak ta , bizim
üyeliğimiz temsili idi. Haftada bir gün 2-3 saat (bazen ayda bir)
orada bulunmakla süreçte çok fazla etkimiz yoktu. Asıl işi
götüren, sırtlayan ve emek harcayan OSB 'nin başkanı olarak
görev yapmış arkadaşlarımızdı. Elimde rakamlar yok. Fakat
aklımda kaldığı kadarıyla bazı şeyleri söyleyebilirim. Göreve
başladığımda OSB de mevcut 65 parselin tümü satılmıştı.
Faal olarak 1 fabrika vardı. Görevden ayrıldığımda yanlış
hatırlamıyorsam 5 fabrika faaliyet gösteriyordu.
Mustafakemalpaşa
OSB'nin kuruluşunda ve sonrasında çözüm bekleyen ortak sorunlar
hakkında neler söylemek istersiniz?
Bu konuda söylenecek
çok şey var. O dönemdeki yetkili abilerimiz çok uğraşmışlar
ve sonuçta OSB yi ilçemize kazandırmışlardır. Fakat yeterince
tartışılmadan, konuşulmadan bir an önce yapabilmein telaşıyla
bazı şeylerin yanlış başladığı ve yanlış gittiği
kanaatindeyim.
Birincisi OSB nin
nitelik tercihi konusudur.
Mustafakemalpaşa
bir Tarım Kentidir. Coğrafyamızın özelliğidir. Verimli bir
ovamız vardır. Çok spesifik ürünler hariç her türlü ürünün
yetiştirilebildiği topraklarımız vardır. Elimizdeki Tarımı
Sanayileştirmek yerine Tarıma dayalı olmayan, şehrimize yabancı
bir sanayi sektörünü tercih etmişiz. Bence ilk hatamız budur.
İkinci olarak
parselasyon tercihi.
OSB 'de parselasyon
yapılırken o zamana göre büyük sayılabilecek ama bugün için
büyük yatırımları karşılamayacak büyüklükte parseller
oluşturulmuştur. OSB değil Küçük Sanayi sitesi'nin az büyüğünü
tasarlamışız. Bu nedenle büyük yatırımcılara hazır yer
sağlamakta yetersiz kaldık.
Üçüncü olarak
organizasyon
OSB olarak engebeli
bir yer seçmişiz. (Bazılarının aksine ben seçilen yerin çok
doğru olduğunu düşünüyorum. Tarım dışı bir alanın
seçilmesi akılcı bir seçimdir.) Bu engebeli yer baştan iyi bir
organizasyonla , (o zamanki mevcut 7 belediyenin işbirliği ile 6
ayda dümdüz edilebilirdi) yatırımcılar için cazip hale
getirilebilirdi.
Tabi bunlar benim
düşüncelerim. İşin içinde olan arkadaşlarımızın daha farklı
yaşadığı sorunlar, bizim bilmediğimiz engeller de olabilir.
Mustafakemalpaşa
OSB'ye yatırımcı niçin talep/ilgi göstermiyor?
Özel sektörün
yatırım mantığı farklıdır. Kazanç en önemli faktördür.
Kazanç olmayan yere özel sektör yatırım yapmaz. Sektörüne
göre, hammadelere uzaklığı, iş gücü kaynakları, ürün
dağıtım kanalları ile ilişkisi , devlet teşvikleri v.b bir çok
faktör burada rol oynar. Bu yüzden “şudur budur” deme şansım
yok.
Mustafakemalpaşa
OSB'de yer alan yatırımcıların tercih etme sebebi nedir?
“Sanayinin gelişimi ve yeni yatırım” için cazip görüyor
musunuz?
Bu sorunun cevabını
en doğru olarak orada yatırım yapmış firma sahipleri verebilir.
Ama ben bir ipucu olabilir düşüncesiyle şunu söylemek isterim.
Kuruluşundan bu yana parsellerin sahiplik istatistiğini
çıkarırsanız, (yani parseller şimdiye kadar ne kadar el
değiştirmiş) sanırım bu konuda bir fikir sahibi olunabilir.
Mustafakemalpaşa
OSB'nin brüt alanı 220.000 hektar olmasına rağmen doluluk oranı
çok az. Mustafakemalpaşa OSB'nin etkinliğini arttırabilmek ve
yüksek kapasite ile çalışmasını sağlamak için yapılması
gerekenler nelerdir?
Devlet arazi
yağmasının önüne geçebilmek, çevreye olan zararları en aza
indirebilmek , hizmet maliyetlerini düşürebilmek amacıyla çok
doğru bir şekilde OSB ler kurmuştur. Fakat aynı devlet OSB boş
dururken, etrafına fabrika ruhsatları vermiştir. Bu OSB lerin
devlet eliyle baltalanmasıdır. Bakın bizim OSB de fabrikalar
yokken Karacabey yolu fabrika dolmuştur. Bu durum şimdi nisbeten
düzeltilmeye çalışılmaktadır. Ama tavşan bayırı aşmış,
Mustafakemalpaşa OSB'si zamanında güdük bırakılmıştır.
OSB'deki
kapasite düşüklüğünü hangi faktörlere bağlıyorsunuz?
Fabrikaların
içindeki üretim kapasitelerinden söz ediyorsanız , benim bunu
bilmeme imkan yok. Ama OSB nin doluluk oranıysa bir önceki soruda
kendimce açıklamaya çalıştım.
Mustafakemalpaşa
OSB altyapısını ve arazi yapısını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Arazi yapısı
hakkındaki düşüncelerimi daha önce söyledim. Bu engebeli durum,
yatırımcı için ekstra maliyet getiren bu sorun çözülebilirdi.
Altyapıya gelince,
bu konuda bizden önceki arkadaşlar ve bizden sonrakiler de çok
önemli çalışmalar yapmışlardır. Müteahhitle yaşanan
sorunlara rağmen OSB nin altyapısı bildiğim kadarıyla
tamamlanmıştır.
Mustafakemalpaşa
OSB kurulduğundan bu yana parsel tahsis fiyatlarını nasıl
buluyorsunuz?
O dönemlerde
belirlenen fiyatlar çok makuldü. Hatta ucuz sayılabilecek ölçüde
idi. Şimdiki durumdan haberim yok.
Mustafakemalpaşa
OSB'de yatırımcıya sağlanan AR-GE, teşvik, destek ve istisnaları
nasıl değerlendiriyorsunuz?
Şu anki yasalardaki
durumu bilmiyorum. Bizim dönemimizdeki sıkıntıları da yukarıda
söylemiştim.
Önümüzdeki
dönemde Mustafakemalpaşa OSB'nin daha hızlı gelişimini sağlamak
için neler yapılmalıdır?
Şu anda OSB'nin
yönetim kurulu tamamen oradaki yatırımcılardan oluşmaktadır.
Yani siyasi , temsili, bürokrat v.b kimse yoktur. Oradaki sorunları
birebir yaşayan kişiler yetkilidir. Bu soruya en doğru cevabı
verebilecek, en akılcı çözümler üretebilecek kişiler onlardır.
Bizim söyleyeceklerimiz “hariçten gazel okuma” hükmündedir.
Mustafakemalpaşa
yerel dinamiklerin ( Resmi Kurumlar, Belediye, STK'lar, vatandaş,
arazi sahipleri v.s) OSB/Sanayiciye bakışını ve desteğini nasıl
buluyorsunuz?
Önce genel bir
değerlendirme yapmak istiyorum.
Mustafakemalpaşa
halkı ve tüm kurumlar öncelikle işsizliğin çözümünü burada
aramaktadırlar. “Birileri gelsin fabrika kursun. Biz orada
çalışalım” Bu anlayış ufuksuzluktur. İşçi olmaya talip
olmaktır. Oysa bizim yapmamız gereken “işveren olmaya talip
olmaktır”. Ulusal ve uluslararası çapta markalarımız
olmalıdır. İlçe eknomisine katkı sadece aydan aya işçilerimizin
alacağı ücret olmamalıdır. Üretimden, katma değerden, yan
sanayiden v.b bir çok ekonomik girdi sağlamalıyız.
Bu da genel
mantığımızın, ekonomik felsefemizin değiştirilmesini
gerektiriyor. Kolaycılık, hazırcılık bizim en büyük
zaaflarımızdır.
Diğer bir yanlış
anlayışımız ise “fabrika gelsin ama çok işçi çalıştıran
fabrika gelsin”. Bu görüşün ekonomiden, teknolojiden haberi
yoktur. Tarihin ilerlemesi her zaman daha az kişiyle daha çok iş
yapma üzerine gitmektedir. Aynı işi yapan iki fabrika düşünün.
Biri 100 işçi çalıştırarak yapsın. Diğeri ise teknolojik
donanımla 10 kişiyle bu işi yapsın. Bu işletmelerin rekabeti
nasıl sonuçlanacaktır.? Bir süre sonra 100 kişinin işsiz
kalacağına eminim.
Resmi kurumların
yöneticileri ilçemizde kalıcı olmuyorlar. Bu yüzden OSB ye
günlük işler dışında strateji geliştirmeleri mümkün
görünmüyor.
Belediye ve Siyasi
partiler'in direkt etkisi olmuyor ama hepsinin temel mantığı
“fabrika gelsin de bizden birkaç kişiyi işe sokalım”
seviyesinde.
Vatandaş açısından
yukarıda söylediklerim geçerli, eğer yer sahibiyse ilave olarak
“acaba yerimi iki katına satabilir miyim” düşüncesi
mevcuttur.
Söyleşi ve anket
için çok teşekkür ederim. Başarılar diliyorum.